Jałówka
Miejscowość z terenu gminy Michałowo.
Większość terenów przylegających do Zalewu Siemianówka to obszar dawnych włości, a później starostwa jałowskiego. Centrum starostwa stanowiła Jałówka(1), która powstała w XV w. (miejscowość ta istniała już wcześniej, jednakże w tym okresie datuje się formalne jej powstanie w zorganizowanej formie i z nazwą oraz umiejscowieniem zapisanym w rejestrach, kronikach i itd.).
Nazwa Jałówka pochodzi od nazwy rzeki, a od nazwy dworu nazwano zachodnią część Puszczy Wołpiańskiej określonej mianem Puszczy Jałowskiej. "Jałówka" oznacza młodą krowę nie mającą jeszcze potomstwa i nie dającą mleka. W tym przypadku nazwa ta pochodzi od jałowego koryta rzecznego. Rzeka bierze swój początek z niewielkiego obniżenia wytopiskowego zasilanego w wodę, przede wszystkim przez wody atmosferyczne. W okresie suszy stan wody w jej korycie znacznie się obniża, a często jest prawie suche, czyli jałowe. Na lewym brzegu tej rzeki, naprzeciw dworu, założono osadę, którą nazwano również Jałówka.
Jałówka leżała na szlaku podróży władców - z Krakowa do Wilna i z Warszawy do Wilna - i stanowiła tzw. "dwór etapowy". W 1545 r. Zygmunt Augusta, na prośbę królowej Bony, nadał Jałówce prawa miejskie magdeburskie (dlatego też jego popiersie znajduje się obecnie na rynku).Po jego śmierci Zygmunta Augusta, w 1572 r. dobra hospodarskie (włość jałowska i inne) przeszły na własność państwa i powstały starostwa, a w ich obrębie niewielkie folwarki.
W czasach świetności Jałówka była prawdziwym kresowym, wielokulturowym miasteczkiem, które gościło nie tylko królową Bonę, ale także Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta oraz Stefana Batorego. Był tu kościół, cerkiew oraz dwie synagogi, jako że od XVIII w. w Jałówce zamieszkiwało bardzo dużo Żydów (pod koniec XIX w. było ich grubo ponad siedmióset). Po powstaniu styczniowym Jałówka utraciła prawa miejskie, chociaż rolę miasteczka pełniła aż do II wojny światowej, w czasie której spacyfikowano wsdzystkich Żydów, a ich domy spalono.
Obecnie Jałówka, licząca niewiele ponad 300 mieszkańców, znajduje się na terenie gminy Michałowo. Jest ostatnią miejscowością przed granicą państwową na trasie z Michałowa przez Nową Wolę i Juszkowy Gród(2) w kierunku na Swisłocz (Białoruś).
Proponuję odwiedzić Jałówkę. Jest to ciekawa miejscowość, warto ją zobaczyć. Świadectwem historii świetności Jałówki (i całego starostwa) są: miejski układ zabudowy i resztki ruin zamku w Jałówce, wyniosłości w terenie wskazujące na lokalizację młynów, karczm lub dworków folwarcznych, cerkiew i kościół drewniany (skasowany w 1866 r.), a także cmentarze: prawosławny i katolicki oraz kirkut. Na cmentarzu katolickim, leżącym przy drodze prowadzącej do granicy, wśród starych nagrobków natrafić możemy na groby Bohatyrowiczów. Kirkuty były dwa. Po starszym nie ma już śladów. Zachował się młodszy, założony w XIX w., a swoje funkcje spełniał do 1941 r. Obecnie jest w opłakanym stanie. Można naliczyć kilkanaście - zniszczonych zresztą - nagrobków oraz ślady obwałowania i ogrodzenia (znajduje się on za rozwidleniem dróg, w kierunku na Kondratki). Warto obejrzeć w Jałówce cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego (przy rynku) i XIX-wieczny kościół Przemienienia Pańskiego (po powstaniu styczniowym przemianowany na cerkiew, ale w 1922 r. ponownie odzyskał swoją funkcję). W pobliżu cmentarza katolickiego warto zobaczyć piękne ruiny zbombardowanego przez Niemców w 1944 roku kościoła św. Antoniego Padewskiego (wybudowany w 1915 roku).
Nazwy miejscowe z pogrubionym akcentem:
1 Jałouka
2 Juszkawy Hród